اخبار فرهنگی و هنری


نزدیک به ۲۰۰ اثر باستانی از وزارت دفاع به موزیم ملی انتقال شد

وزارت دفاع امارت اسلامی نزدیک به ۲۰۰ اثر باستانی را که سالیان زیاد در این وزارت بود، به موزیم ملی سپرد.

مسوولان در وزارت دفاع گفته‌اند، این اثرها که قدمت تاریخی ۳۰۰ ساله دارند، شامل ظروف فلزی، ظروف چوبی، سماوار، وسایل حربی و دیگر وسایل می‌شوند.

جمال‌الدین حقجو معاون لوای حمایوی وزارت دفاع درباره این اثرها به مبنا گفت: «این اثرها در داخل کانتینرها جابه‌جا شده بودند. این اثرها در نتیجه تصفیه که ما انجام دادیم، پیدا شد.»

از سوی‌هم مسوولان موزیم ملی، انتقال اثرهای باستانی و تاریخی را از وزارت دفاع به موزیم ملی می‌ستایند.

صبغت‌الله عابد رییس موزیم ملی به مبنا گفت: «امارت اسلامی متحد است. وزارت دفاع، ریاست استخبارات و وزارت داخله هرزمانی که اثرهای باستانی را از نزد قاچاق‌بران گرفته‌اند و یا از زمان جمهوریت در مکانی جابه‌جا بودند و بدست آورده‌اند، به ما سپرده‌اند.

محمد یحیی معاون موزیم ملی درباره اثرهای تازه سپرده شده به موزیم ملی گفت: «در حدود ۱۹۵ قلم آثار شامل پارچه‌های بیشتر می‌شود به موزیم ملی تسلیم دادند. این آثار شامل دوره‌های گوناگون اسلامی است.»

در ادامه روند تسلیم‌دهی اثرهای باستانی به موزیم ملی، وزارت اطلاعات و فرهنگ چندی پیش اعلام کرد که از قاچاق ۱۶۹ اثر باستانی به بیرون از کشور جلوگیری کرده و این ثرها را به موزیم ملی انتقال داده است.

آغاز بازسازی آرشیف ملی به هزینه ۴.۶ میلیون افغانی

مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ از آغاز پروژه بازسازی آرشیف ملی با هزینه ۴.۶ میلیون افغانی خبر دادند.

به گفته سخن‌گوی این وزارت، هدف از بازسازی این بنا، حفاظت از اسناد و انبارهای موجود در مخزن‌های آرشیف ملی در برابر آسیب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی است.

ساختمان آرشیف ملی، که میان شهروندان به این نام مشهور است، بیش از ۱۳۰ سال پیش ازسوی امیر عبدالرحمن خان به‌عنوان مهمان‌خانه برای پسرش، امیر حبیب‌الله خان، ساخته شد. این مکان در دوره داوود خان در سال ۱۳۵۲ برای نگه‌داری آرشیف ملی اختصاص یافت.

همایون نیک‌زاد کارشناس بخش اسناد تاریخی آرشیف ملی در این باره گفت: «اسنادی که در اینجا نگه‌داری می‌شوند شامل فرامین شاهان از دوره‌های مختلف، از زمان احمدشاه بابا، تیمورشاهی درانی، امیردوست محمد خان، امیرشیرعلی خان، و امیرعبدالرحمن خان هستند.»

خبیب غفران سخن‌گوی وزارت اطلاعات و فرهنگ تاکید کرد: «این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ است. با توجه به اهمیت آرشیف ملی به‌عنوان یکی از آبده‌های تاریخی کشور، اجرای این پروژه کمک می‌کند تا اسناد تاریخی از آسیب‌های طبیعی و موسمی در امان بمانند.»

مسوولان آرشیف ملی از بازسازی این مکان از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ قدردانی کرده و بر اهمیت حفظ مکان‌های تاریخی و باستانی کشور تاکید کردند.

هارون نوری مسوول بخش نسخ خطی آرشیف ملی افزود: «این بنا بیش از ۱۳۲ سال قدمت دارد و نیاز به ترمیم داشت. برای ما بسیار مهم است که این بازسازی آغاز شده است.»

آرشیف ملی محلی است که در آن نسخه‌های خطی تزیین‌شده با طلا و لاجورد، اسناد تاریخی، و اثاثیه تاریخی مانند میز، چوکی و الماری شاه عبدالرحمن خان نگه‌داری می‌شوند، که توجه هر تازه‌واردی را به خود جلب می‌کند.

تلاش‌ها برای حفاظت از مکان‌های تاریخی در ارزگان

مسوولان محلی ارزگان از ایجاد یک قطعه امنیتی برای حفاظت از مکان‌های تاریخی این ولایت خبر داده‌اند.

آنان می‌گویند که تلاش‌ها برای بازسازی آثار تاریخی نیز در این ولایت آغاز شده است.

آغا ولی قریشی رییس اطلاعات و فرهنگ ارزگان، گفت: «ما در ارزگان برای حفاظت از آثار تاریخی یک قطعه امنیتی ایجاد کرده‌ایم تا به طور جدی از این مناطق تاریخی محافظت شود. همچنین، اطلاعات مربوط به برخی مناطق تاریخی را با وزارت مربوطه به اشتراک گذاشته‌ایم تا در بخش بازسازی این مناطق با ما هم‌کاری کنند.»

در همین حال، باشندگان محلی و گردش‌گران تاکید دارند که برخی از مکان‌های تاریخی که در اثر جنگ‌های گذشته و رویدادهای طبیعی تخریب شده‌اند، به بازسازی جدی نیاز دارند.

یکی از این مکان‌های تاریخی، کافرقلعه در منطقه مهرآباد شهر ترینکوت، مرکز ارزگان است که جنگ‌های گذشته و رویدادهای طبیعی، بخش‌هایی از مکان‌های تاریخی را تخریب کرده.

عبدالولی جانثار گردش‌گر از ارزگان، گفت:«به اینجا آمدیم تا از این منطقه تاریخی بازدید کنیم. واقعاً منطقه بسیار زیبایی است. ما بسیار لذت بردیم، اما یک نکته وجود دارد و آن این است که این مناطق نیاز به بازسازی دارند.»

عمران خان گردش‌گر از پکتیا افزود: «وقتی به ارزگان آمدیم و از مناطق تاریخی آن بازدید کردیم، متوجه شدیم که بسیاری از این مناطق در اثر سیلاب‌ها و جنگ‌ها تخریب شده‌اند. برخی از این مناطق نیز از سوی مردم غضب شده‌اند. دولت باید توجه جدی به بازسازی و حفاظت از این مناطق تاریخی داشته باشد.»

براساس معلومات ریاست اطلاعات و فرهنگ ارزگان، ۱۳۶ مکان تاریخی در این ولایت به ثبت رسیده است. از میان آن‌ها، کافرقلعه، تخت سلیمان و قلعه مورچه از مشهورترین مکان‌ها به شمار می‌روند.

کنفرانس بین‌المللی میراث‌های فرهنگی افغانستان در جاپان برگزار می‌شود

سفیر جاپان در دیدار با معین فرهنگ و هنر وزارت اطلاعات و فرهنگ از برگزاری کنفرانس بین‌المللی میراث‌های فرهنگی افغانستان در توکیو در آینده نزدیک خبر داده است.

خبیب غفران سخن‌گوی این وزارت، می‌گوید که این کنفرانس به منظور ایجاد و جلب توجه جهانی برای حفاظت و توسعه میراث فرهنگی افغانستان برگزار خواهد شد.

وزارت اطلاعات و فرهنگ به نقل از سفیر جاپان نوشته است که مسایل فرهنگی هیچ ارتباطی با مسایل سیاسی ندارد و جاپان تحت هر شرایطی از آن حمایت می‌کند.

سخن‌گوی وزارت اطلاعات و فرهنگ در این باره گفت: «جاپان در تلاش است تا در مرکز این کشور، توکیو، میزبان یک کنفرانس جهانی برای حفظ میراث‌های فرهنگی افغانستان باشد. جاپان تأکید کرده است که مسایل فرهنگی را از مسایل سیاسی جدا می‌داند و به همکاری‌های خود در این زمینه ادامه می‌دهد.»

هم‌زمان با این، شماری از آگاهان فرهنگی می‌گویند که کشورهای جهان برای حفظ و بازسازی میراث‌های فرهنگی باید به کشورهای فاقد توانایی در بازسازی آثار تاریخی کمک کنند.

فقیر میوند آگاه فرهنگی گفت: «یونسکو به همین منظور تأسیس شده است تا به کشورهای فقیر و آسیب‌دیده از جنگ، مانند افغانستان، در حفظ میراث‌های فرهنگی ملموس و ناملموس کمک کند.»

ذکی‌الله محمدی آگاه مسایل سیاسی گفت: «افغانستان یکی از کشورهایی است که میراث‌های فرهنگی بسیاری دارد و از نظر فرهنگی بسیار غنی است. بنابراین، هر کشوری که می‌خواهد در بازسازی میراث‌های فرهنگی افغانستان کمک کند، یک گام نیک است.»

قابل ذکر است که اکثر آثار تاریخی کشور به دلیل جنگ‌های چند دهه گذشته و وقوع رویدادهای طبیعی، آسیب‌های جدی دیده‌اند و پیش از این نیز چین در بخش بازسازی، حفاظت و استحکام آثار تاریخی افغانستان اطمینان داده بود.

برگزاری سیمینار علمی درباره مقام علی قاری هروی در کابل

اکادمی علوم افغانستان سمینار علمی را زیر نام "مقام علمی و معنوی مفسر و محدث نامدار ملا علی قاری هروی" در کابل برگزار کرد.

در این سمینار، شماری از مسوولان امارت اسلامی، ملا علی قاری هروی را که در هرات زاده شده و در مکه مکرمه از دنیا رفته است، یکی از شخصیت‌های علمی جهان اسلام عنوان کردند.

ملا علی قاری هروی در زمان شاه اسماعیل صفوی از افغانستان به عربستان هجرت کرده و در همان‌جا موفق به نوشتن ۳۰۰ کتاب در بخش‌های گوناگون علوم دینی شده است.

در این سمینار، رییس اکادمی علوم افغانستان گفت که او استاد عرب و عجم بود.

فریدالدین محمود رییس عمومی اکادمی علوم افغانستان گفت: «او استاد عرب و عجم بود؛ او استاد همه بود.»

همچنین، سرپرست وزارت حج و اوقاف نیز ملا علی قاری هروی را یکی از شخصیت‌های برجسته علمی جهان اسلام عنوان کرده و افزود که وی بیشترین بخش عمر خود را صرف تحقیق، تدریس و تألیف کتاب‌های ارزشمند کرد.

نور محمد ثاقب سرپرست وزارت حج و اوقاف گفت: «ملا علی قاری ۳۰۰ کتاب تألیف کرده است.»

در سوی دیگر، برخی از محققین و نویسندگان نیز جنبه‌های گوناگون زندگی ملا علی قاری هروی را از طریق مقاله‌های تحقیقی برای اشتراک‌کنندگان این سمینار بیان کردند.

محمد کبیر مشفق نویسنده گفت: «قاری هروی بیش از چهل سال در سرزمین وحی زندگی کرده است و در آنجا به تعلیم و تدریس علم و نگارش کتاب برای امت اسلامی پرداخته است.»

قابل یادآوری است که در پایان این نشست، بر چاپ آثار و نام‌گذاری اماکن مهم علمی به نام ملا علی هروی توسط محققین افغانستان تأکید شد.

تأکید وزارت اطلاعات و فرهنگ بر توسعه زبان‌های ملی

عتیق‌الله عزیزی معین هنر و فرهنگ وزارت اطلاعات و فرهنگ، بر توسعه زبان‌های ملی در کشور تأکید کرده است.

آقای عزیزی در نشست نوبتی شورای عالی زبان‌ها با حضور اعضای وزارت‌خانه‌های تحصیلات عالی، معارف و اکادمی علوم، افزود که تمام زبان‌ها بر نظام حق دارند و باید بر آن‌ها کار صورت گیرد.

خبیب غفران سخن‌گوی وزارت اطلاعات و فرهنگ گفت: «در این نشست، معین هنر و فرهنگ وزارت اطلاعات و فرهنگ یادآور شد که تمام زبان‌ها بر نظام حق دارند و باید جهت تقویت آن‌ها کار صورت بگیرد؛ زیرا این‌ها یکی از سمبول‌های شناخت ملت‌ها و اقوام می‌باشند.»

هم‌زمان با این، برخی از آگاهان بر اهمیت زبان‌های ملی تأکید می‌ورزند؛ اما خواستار تقویت دیگر زبان‌ها نیز در کشور هستند.

عمر مختار نیکزاد استاد دانشگاه گفت: «مراکز آموزشی باید ایجاد شود تا بتوانیم این زبان‌ها را تقویت نماییم. فرهنگ جامعه ما که امروزه در جهان یک فرهنگ ناب است، زبان‌های آن نیز از ناب‌ترین و شیرین‌ترین زبان‌ها هستند.»

سید شاه گهرپور استاد دانشگاه گفت: «در کنار این‌که زبان ملی داریم که در قانون اساسی افغانستان درج شده است و اکثر مردم افغانستان به این دو زبان صحبت می‌کنند، بیش از دویست لهجه نیز در جغرافیای افغانستان داریم.»

پیش از این، مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ در برنامه تشریح دستاوردهای یک‌ساله، از ایجاد شورای ملی زبان‌ها در کشور خبر داده بودند.

جاپان در راستای رشد فرهنگی با افغانستان همکاری می‌کند

به گزارش مبنا، دفتر مطبوعاتی وزارت اطلاعات و فرهنگ با نشر خبرنامه ای گفته که ملا خیرالله خیرخواه، سرپرست این وزارت در دفتری کارش با کورومیا تاکایوشی، سفیر کشور جاپان دیدار کرده است.

در این دیدار سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ ضمن خوش‌آمدگویی به سفیر کشور جاپان در مورد برخی از مسایل فرهنگی و هنری صحبت کرد.

به نقل از خبرنامه، دو جانب در رشد بخش‌های هنری و فرهنگی، حفظ و نگهداری میراث‌های فرهنگی و تاریخی و هماهنگی مشترک تأکید نمودند.

سفیر کشور جاپان اظهار داشت: احترام ویژه به فرهنگ افغانستان دارد و از همکاری همه‌جانبه در رشد تلاش‌های فرهنگی اطمینان داد.

گفتنی است که به دلیل جنگ های طولانی در کشور برخی از آثارهای تاریخی و فرهنگی کشور آسیب های جدی دیده است.

جلوگیری از ساخت منازل و زراعت در ساحه باستانی «هزار سم کوکجر» سمنگان

خبرگزاری مبنا: مولوی فیروزالدین منیب، رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت سمنگان طی سفر به ولسوالی حضرت سلطان این ولایت، از زراعت و ساخت منازل در ساحه باستانی هزار سم کوکجر جلوگیری نمود.

مولوی منیب به آژانس خبری باختر می گوید: ساخت و ساز منازل و زراعت در ساحات تاریخی و باستانی منع است و نباید شهروندان با این اقدامات به میراث‌های فرهنگی و تاریخی آسیب بزنند.

وی اظهار داشت که کشت گندم، حفاری غیر مجاز و ساخت منازل در ساحه باستانی هزار سم کوکجر ولسوالی حضرت سلطان ولایت سمنگان خلاف قانون است.

رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت سمنگان روند حفاری، ساخت منازل مسکونی و زراعت را در ساحه باستانی هزار سم کوکجر از سوی ساکنان محل متوقف و منع نمود و افزود: عموم شهروندان کشور بخصوص ساکنان ولسوالی حضرت سلطان در راستای حفاظت از ساحه باستانی هزار سم کوکجر مسوول هستند و باید با حکومت در این عرصه همکاری نمایند.

گفتنی است که سم به معنی غار می باشد و اقامتگاه خانواده‌ها چندین قرن قبل بوده است.

همچنان شماری از افراد در پیوند با حفاری غیر مجاز در ساحه باستانی هزار سم کوکجر تحت پیگرد قرار گرفتند.

وزارت اطلاعات و فرهنگ برای شماری از کتاب‌ها اجازه چاپ داد

خبرگزاری مبنا: دفتر مطبوعاتی وزارت اطلاعات و فرهنگ با نشر خبرنامه ای گفته، که نشست کمیسیون ارزیابی کتاب به ریاست مولوی حیات الله مهاجر فراهی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ برگزار شد.

در این نشست کتاب‌های یکی از انتشارات ارزیابی و اجازه چاپ شماری از کتاب‌های که مطابق به ارزش‌های اسلامی و ملی نگاشته شده‌اند، داده شد.

قابل ذکر است که پیش از این وزارت اطلاعات و فرهنگ کتاب های که خلاف ارزش های اسلامی و ملی طی سال های گذشته چاپ شده بود را از بازارهای کشور جمع آوری کرده است.

یادداشت: راهبرد استخباراتی ـ ایدیولوژیکی فارسی‌ستیزی در افغانستان

این پژوهش به بررسی تاریخی و تحلیلی ریشه‌ها و استمرار سیاست فارسی‌ستیزی در افغانستان می‌پردازد. فرضیه‌ی اصلی این است که فارسی‌ستیزی نه یک پدیده‌ی صرفاً زبانی یا قومی، بلکه بخشی از یک راهبرد استخباراتی ـ ایدیولوژیکی در جهان اسلام است که از دوران خلافت عباسی آغاز شد و در قرن بیستم، در قالب سیاست‌های وهابی عربستان و مدارس دینی وابسته در پاکستان بازتولید گردید.

در کنار آن، پژوهش با هشدار نسبت به دو خطر هم‌زمان، یعنی (خراسان‌خواهی داعشی) و (پان‌فارسیسم سکولار)، نشان می‌دهد که هر دو جریان به‌گونه‌ای متضاد اما هم‌سو، در جهت تخریب میراث اسلامی برخاسته از تمدن فارسی حرکت می‌کنند.

کلیدواژه‌ها: فارسی‌ستیزی، عباسیان، ابومسلم خراسانی، امام ابوحنیفه، وهابیت، طالبان، دیوبند عرفانی، خراسان‌خواهی داعشی، پان‌فارسیسم سکولار.

۱ - مقدمه
پدیده‌ی فارسی‌ستیزی در افغانستان را نمی‌توان بدون شناخت زمینه‌های تاریخی تعصب عرب و عجم تحلیل کرد. این گرایش از زمان عباسیان تا دوران معاصر در بستر رقابت‌های فرهنگی و مذهبی تداوم یافته است. هدف نهایی آن تثبیت هژمونی عقیدتی و فرهنگی عربی از طریق تضعیف زبان و تمدن فارسی بوده است؛ تمدنی که قرن‌ها محور عقلانیت، عرفان و تفسیر معتدل اسلام در شرق جهان اسلام به‌شمار می‌رفت.

۲ - خاستگاه تاریخی تعصب عرب و عجم؛ از عباسیان تا قتل ابومسلم خراسانی
پس از سقوط امویان، عباسیان با شعار بازگرداندن خلافت به اهل‌بیت قدرت را به‌دست گرفتند؛ اما به‌محض استقرار خلافت، محور اقتدار عربی را جایگزین عدالت علوی ساختند. ابومسلم خراسانی، سردار خراسانی و فرمانده قیام خراسان، با شعار حمایت از اهل‌بیت خلافت اموی را سرنگون کرد. با وجود این، عباسیان پس از پیروزی، او را به‌اتهام «تهدید اقتدار عربی» به قتل رساندند. این رخداد، سرآغاز حذف نظام‌مند نخبگان خراسانی از صحنه‌ی سیاست اسلامی و تثبیت محور عربی در دستگاه خلافت بود؛ الگویی که بعدها در سراسر جهان اسلام تکرار شد.

۳ - امام ابوحنیفه؛ قربانی عقلانیت خراسانی در برابر تعصب عباسی
امام ابوحنیفه (نعمان بن ثابت)، متولد ولایت پروان افغانستان، از بزرگ‌ترین فقیهان و اندیشمندان اسلام بود که در برابر تحمیل عقاید عباسی ایستاد. او به‌دلیل وابستگی فکری به اسلام معتدل علوی و عقل‌گرایی خراسانی، مغضوب خلافت عباسی شد و سرانجام در زندان منصور عباسی به شهادت رسید. تفکر او نماد «اسلام عقلانی خراسانی» بود؛ اسلامی که در تقابل با برداشت خشک و عرب‌محور از دین، بر عقل، عدالت و آزادی اجتهاد تاکید داشت.

۴ - خراسان بزرگ؛ بستر طبیعی اسلام علوی و فرهنگ فارسی
در آغاز خلافت امام علی (ع) در کوفه، اسلام علوی با محور عدالت و عقل شکل گرفت، اما در خراسان بود که این تفکر به‌صورت فرهنگی، عرفانی و زبانی توسعه یافت. اسلام خراسانی با زبان فارسی پیوندی ناگسستنی داشت و از همین رهگذر، علم، فلسفه و عرفان در شرق جهان اسلام شکوفا شد. عباسیان، که این گرایش را تهدیدی برای سلطه‌ی عربی می‌دیدند، با تقویت محدثان متعصب و تضعیف زبان فارسی، مسیر فارسی‌ستیزی را نهادینه کردند.

۵ - از عباسیان تا عثمانیان و آل‌سعود؛ استمرار محور عربی در چهره‌ی وهابیت
هرچند پس از عباسیان خلافت به ترک‌ها منتقل شد، اما اندیشه‌ی برتری عربی در قالب نهادهای دینی تداوم یافت. با ظهور خاندان آل‌سعود در شبه‌جزیره‌ی عربستان، این اندیشه در قالب مکتب وهابیت احیا شد. وهابیت بر اساس آموزه‌های ابن‌تیمیه، دشمنی با تصوف و عقل‌گرایی را شعار خود ساخت. در این مکتب، زبان فارسی و میراث عرفانی خراسانی به‌عنوان ریشه‌های «بدعت» معرفی شدند. در نتیجه، مدارس وهابی مأمور تضعیف نفوذ فارسی در افغانستان و آسیای مرکزی گردیدند.

۶ - فارسی‌ستیزی در افغانستان؛ از مدارس وهابی تا طالبان
در دوران اشغال افغانستان توسط شوروی، عربستان سعودی با همکاری استخبارات غرب و پاکستان، شبکه‌ای از مدارس دینی را برای مقابله با کمونیسم ایجاد کرد. این مدارس در ظاهر جهادی، اما در باطن حامل ایدیولوژی عربی و ضد فارسی بودند. از بطن همین مدارس، گروه طالبان سربرآورد؛ حرکتی که در آغاز متاثر از مکتب دیوبند هند بود، اما تحت نفوذ مستقیم وهابیت عربی پاکستان به جریان سلفی عرب‌محور تبدیل گردید. در این چارچوب، فارسی نه‌تنها زبان رقیب، بلکه تهدید فکری برای سلطه‌ی وهابی ـ عربی قلمداد شد و در نتیجه، فارسی‌ستیزی به جزئی از سیاست رسمی برخی مدارس و حلقات طالبان بدل گردید.

۷ - نگاهی به جریان اخوان‌المسلمین و تفاوت آن با تعصب عربی
در میان جنبش‌های اسلام‌گرای عربی، جریان اخوان‌المسلمین که در مصر بنیان‌گذاری شد، اگرچه ریشه در جامعه‌ی عربی داشت، اما برخلاف وهابیت فاقد تعصب قومی و زبانی بود. رهبران آن مانند سید قطب اسلام را فراتر از مرزهای قومی و نژادی دانسته و امت را یک پیکره‌ی اخلاقی ـ اجتماعی معرفی می‌کردند. از این منظر، اخوان هرگز حامل پروژه‌ی فارسی‌ستیزی نبود، بلکه بر عدالت، آگاهی و مقاومت فرهنگی در برابر استبداد تمرکز داشت.

۸ - تحول درونی طالبان؛ از سلفی‌گری عربی به دیوبند عرفانی هند
در سال‌های اخیر نشانه‌هایی از تغییر فکری در میان طالبان پدیدار شده است. برخی حلقات فکری این گروه در حال فاصله‌گیری از سلفی‌گری عربی و نزدیک‌شدن به دیوبند عرفانی هند هستند. مکتب دیوبند هند در قرن نوزدهم بر پایه‌ی زبان فارسی و آموزه‌های عرفان اسلامی خراسانی شکل گرفت. اگر این گرایش در طالبان تداوم یابد، می‌تواند زمینه‌ی بازگشت تدریجی به اسلام فرهنگی و فارسی را فراهم کند و مسیر فروپاشی نفوذ وهابیت عربی در افغانستان را هموار سازد.

۹ - هشدار راهبردی: خطر خراسان‌خواهی داعشی و پان‌فارسیسم سکولار
در کنار فارسی‌ستیزی استخباراتی عربی، تهدید متقابل و در ظاهر متضادی نیز وجود دارد که از دو سو امنیت فکری و فرهنگی جهان فارسی را تهدید می‌کند: نخست، خراسان‌خواهی داعش سلفی که با شعار «خلافت جهانی اسلام» درصدد ایجاد خلافتی افراطی بر پایه‌ی خشونت و نفی هویت‌های فرهنگی است. این جریان در تضاد کامل با ماهیت اسلام برخاسته از تمدن فارسی است؛ اسلامی که بر عقل، ادب و عرفان استوار است.
دوم، پان‌فارسیسم‌های ایرانی و افغانی با متودهای سکولاریستی که در تلاش‌اند اسلام فرهنگی خراسان را از درون تهی ساخته و آن را به پروژه‌ای قومی و نژادی تقلیل دهند. هر دو رویکرد، چه داعشی و چه سکولار، به تضعیف هویت اسلامی و تمدنی فارسی انجامیده و در نهایت منافع استخباراتی بیگانگان را تامین می‌کنند. ازاین‌رو، حفظ تعادل میان «اسلام تمدنی» و «فرهنگ فارسی» باید محور بیداری فکری در افغانستان و خراسان تاریخی باشد.

۱۰ - زبان فارسی؛ ستون مشترک تمدنی شرق اسلامی
زبان فارسی نه زبان یک قوم، بلکه بستر تمدنی اسلام در شرق است. زبان‌های اردو، پشتو و ترکی از میراث زبانی و فکری فارسی تغذیه کرده‌اند. تضعیف فارسی در واقع ضربه بر پیکره‌ی تمدن مشترک اسلامی شرقی است. سیاست فارسی‌ستیزی، چه از سوی جریان‌های عرب‌محور و چه از سوی داعیه‌داران قوم‌گرایی سکولار، در نهایت پروژه‌ای علیه وحدت فرهنگی امت اسلامی به‌شمار می‌رود.

۱۱ - نتیجه‌گیری
فارسی‌ستیزی در افغانستان محصول یک راهبرد استخباراتی ـ ایدیولوژیکی است که از عصر عباسیان تا عصر وهابیت امتداد یافته است. این سیاست با حذف عقلانیت خراسانی و تخریب زیرساخت‌های فرهنگی فارسی، درصدد تضعیف بنیادهای تمدنی اسلام در شرق جهان اسلام است. با این حال، نشانه‌های بازگشت به دیوبند عرفانی و خراسان فرهنگی در بخشی از طالبان، نویدبخش احیای دوباره‌ی پیوند تاریخی اسلام و فارسی است. اما در کنار آن، خطر خراسان‌خواهی داعشی و پان‌فارسیسم سکولار نیز باید جدی گرفته شود تا بار دیگر تمدن خراسانی قربانی افراط و انحراف نگردد.

نویسنده: سید باقر احمدی

تازه ترین خبرها

حمایت پاکستان از ابتکار ایران برای کاهش تنش با طالبان
روایت تازه مهاجران از بازداشت، مصادره اموال و اخاذی در پاکستان
تأکید دوباره پاکستان بر نقش مرز افغانستان در ناامنی‌های این کشور
درخواست پاکستان از طالبان برای تعهد کتبی و ضمانت کشورهای دوست
ورود هیئت بلندپایه بازرگانی ایران به کابل برای نمایشگاه صنعت افغانستان
هاشمی: افغانستان فرصت طلایی برای خراسان جنوبی است
ازبکستان: نقش افغانستان در پروژه‌های منطقه‌ای حیاتی است
بازگرداندن نزدیک به شش هزار افغان از پاکستان در یک روز
کاهش هزینه انتقال کالا با تعرفه‌های جدید آریانا
افزایش اقدامات طالبان علیه قاچاق انسان به ایران
تجمع گسترده مردم هرات در حمایت از غزه
جهش بی‌سابقه در صادرات انار قندهار
روسیه: میانجی‌گری تنها در صورت درخواست طالبان و پاکستان
اسرائیل باید از فلسطین دست بکشد و در برابر جنایات پاسخگو گردد
گسترش همکاری‌های اقتصادی طالبان و ایران؛ وزیر صنعت و تجارت طالبان در مرز میلک با والی سیستان و بلوچس
والی خوست: مرزبانان در برابر تهدیدهای پاکستان آماده باشند
پاکستان: تعهدات کابل درباره مقابله با شبه‌نظامیان عملی نشده است
سفر وزیر صنعت و تجارت طالبان به سیستان و بلوچستان
تلاش ایران و افغانستان برای سرعت‌دهی به تجارت مرزی در ماهیرود
کسب نخستین مدال طلای افغانستان در بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی
وقوع انفجار در منطقه مزه دمشق
سفر هیئت بلندپایه تاجیکستان به کابل برای گسترش همکاری‌ها
هشدار سازمان ملل نسبت به پیامدهای اقلیمی بر زندگی شهروندان افغانستان
یادداشت: از جنگ خیبر تا بحران خیبر پشتونخواه؛ تحلیل نفوذ صهیونی و طرح صلح ابراهیم
آغاز به‌کار سیستم پیشرفته تداوی شکستگی استخوان در شفاخانه ولایتی زابل
پوتین از ایجاد مرکز توسعه پایدار برای افغانستان در آسیای مرکزی حمایت کرد
یادداشت: تحولات ژیوپولیتیکی منطقه و همگرایی ایران و افغانستان در بستر گذار از تورخم به چابهار
پروازهای کابل-مسکو توسط کام‌ایر از سر گرفته می‌شود
دیدار نماینده طالبان در تهران با مقام‌های ایرانی درباره زندانیان افغان
وزیر اطلاعات پاکستان: طالبان در درگیری مرزی مواضع خود را ترک کرده و گریختند